Investigan un posible intento de sabotaje a las vías del tren en Portas.

p3c10f1.jpg

La Guardia Civil investiga lo que podría llegar a ser un posible intento de sabotaje en la línea de ferrocarril a su paso por la estación de Portas, localidad en la que, en las últimas semanas, se han vivido numerosas movilizaciones en contra de la supresión del tren de proximidad.
Ocurrió instantes antes de la una de la tarde de ayer. Los Bomberos de Vilagarcía se desplazaron hasta el lugar del incidente y observaron un conato de fuego en una de las traviesas de madera que soportan los raíles. La escasa dimensión del fuego determinó que los efectivos municipales únicamente tuvieran que vaciar una garrafa de agua para sofocarlo.
Fuentes consultadas aludieron a que se sospecha que las llamas fueron provocadas porque, entre otras cuestiones, «es muy dificil que estos travesaños comiencen a arder espontáneamente», además de incidir en que el fuego solo afectó a una única viga.

LA VOZ DE GALICIA, 03/09/08

Las tormentas causaron grandes retrasos en los trenes.

La fuerte tormenta con la que se inició el día de ayer ocasionó serio trastornos a muchos vecinos de la comarca de O Salnés. Unos de los damnificados por los rayos caídos durante la noche fueron los usuarios de la red de ferrocarriles, que sufrieron retrasos mucho mayores de los habituales. Uno de los trenes que a primera hora pasan por Vilagarcía con rumbo a Santiago y A Coruña se retrasó más de una hora, desesperando a quienes aguardaban en el andén. Se quejaban estos usuarios, fundamentalmente, de la falta de información. Renfe fue escueta a la hora de justificar esos retrasos: apeló a problemas eléctricos que dañaron los semáforos y que, de esa forma, ralentizaron la circulación.

LA VOZ DE GALICIA, 30/08/08

A MEMORIA INDUSTRIAL DOS VALES DO ULLA-UMIA

Aquí vos deixo o artigo orixinal que enviei ó Diario de Arousa,e que despois en redacción modificaronlle algún detalliño
A MEMORIA INDUSTRIAL DOS VALES DO ULLA-UMIA.

O pasado sábado 9 de agosto abriase ó público,nas reformadas instalacións da antiga azucreira de Portas, a exposición ??A Memoria Industrial dos Vales do Ulla-Umia?,onde a través duns paneis explicativos, dase conta , a xeito de resumo, da historia industrial e empresarial dos concellos que forman parte da A.D.R. Ulla-Umia,dentro dun marco cronolóxico que abrague aproximadamente entre o século XIX e a década de 1940s.
A finalidade principal da mostra é a posta en valor dos recursos arqueolóxicos e históricos,despois dunha catalogación previa dos restos industriais existentes nos concellos, así coma dar a coñecer as diferentes iniciativas empresariais que existiron no pasado,das que algunhas delas seguen funcionando e aportando riqueza á comarca. Neste traballo catalogouse e investigouse a historia das serrerías de madeira, telleiras,balnearios,fábricas da lus, cererías,fábricas de curtidos,entre outros,así coma a biografía de destacados empresarios empredendores da época estudiada.
A través dos paneis explicativos da Exposición, percorreromos a historia industrial dos diferentes concellos,con textos apoiados polas imaxes do pasado mesturadas con fotografías que nos mostran o estado actual de conservación dos elementos industriais.
O resultado desta exposición procede dun traballo de investigación codirixido polo catedrático de Historia Económica da U.S.C. Joam Carmona Badía e pola persoa que escribe estas liñas,mentras que as imaxes actuais son obra dos magnifico fotógrafo Manuel González Vicente. A mostra foi organizada e sufragada pola A.D.R. Ulla-Umia a través do Plan Leader +. Tamén temos que agradecer a axuda e a colaboración prestada, durante o proceso de investigación e recopilación de material, as seguintes empresas,persoas e institucións : ó investigador morañés Avelino Garrido Monteagudo, Fábrica de ladrillos ??NOVO Y SIERRA? de Campaña, ??CERERÍA DI?GUEZ? de Pontecesures, Concello de Valga,o encargado da Biblioteca Municipal de Cuntis,Concello de Pontecesures (Rafael Randulfe),Luis Sabariz (Gaseosas Zabala), Manuel Campos Velay (??BEMAFRICA? de Cuntis), ??CEDONOSA? de Catoira (Ana Longo), Casa de turismo rural ??Torre do Río? de Segade, Concello de Catoira (Malisa),
Campás ??Ocampo? de Arcos da Condesa,entre outros.
A xeito de resumo, farei un breve repaso sobre o máis saliantable do pasado industrial e comercial dos concellos de Caldas de Reis , Catoira, Cuntis, Moraña, Pontecesures,Portas e Valga.

CALDAS DE REIS.

Neste concello as actividades industriais existen dende épocas relativamente temperans.En Arcos da Condesa xa estaban os campaneiros dende o século XVII e na vila de Caldas a mediados do S XVIII xa había un considerable núcleo productor de coiros.No ano 1898 en todo o concello funcionaban 4 fábricas de curtidos ,situadas na Tafona,Fietoso,Nodar e na rúa Juan Fuentes.Aínda que as novidosas iniciativas industriais veñen do aproveitamento da baixada do rio Umia en Segade,coa instalación dunha fábrica de papel que funcionou ata fins do SXIX e sobretodo coa creación dunha das primeiras centrais hidroeléctricas que existiron en Galicia,e que entre 1899-1900 levou a luz eléctrica a Caldas,Pontecesures,Padrón… destacando neste sector a figura do caldense Laureano Salgado,o emprendedor máis saliantable desa época en Galicia. Tampouco non nos podemos esquecer do importante papel que tivo na dinamización da vila caldense,a existencia dos balnearios ??ACU?A? e ??DAVILA? que atraian e atraen tódolos anos centos de persoas de diferente procedencia.

CATOIRA.

O concello máis costeiro de Ulla-Umia tivo ata finais do século XIX prácticamente coma única industria as telleiras,que estaban situadas á beira da desembocadura do río Ulla, quedandonos na actualidade algúns restos materiais de fornos ou tellas,así coma a microtoponimia. Co cambio de século, na zona de Progeso,preto da estación, comezan a xurdir serrerias coma a de Dámaso Parrado,que pecharia polo 1915,e posteriormente xurden outras coma a de Joaquín Pereira ??O Portugués?,Manuel Castromil Otero,Rañó, Wenceslao Rodríguez…convertendose xunto con Pontecesures nun importante núcleo productor de madeira durante os anos da posguerra.
Sen embargo,a partir de 1940s, a gran industria que daría moitos empregos en Catoira sería a instalación da gran fábrica de productos cerámicos ??CEDONOSA? por parte do empresario guardés Eloy Domínguez Veiga. Como curiosidade ,despois da guerra civil ,creouse unha industria quimica que sería máis coñecida polo nome de ??La Titania? que non tivo moito éxito e durou pouco tempo. Temos que ter en conta que en Catoira houbo explotación das augas mineromedicinais a través dun balneario,chegandose a fábricar xabón coas súas sales.Cabe mencionar que Catoira que é un dos poucos concellos galegos,onde funcionaron á vez os 3 tipos de muíños fariñeiros : os de marea,o de vento e os de río.

CUNTIS.

A vila de Cuntis debe o seu desenvolvemento ,dende vello, ó emprego das augas termonineromedicinais nos balnearios para os tratamentos de diferentes afeccións,convertendoa nun dos centros balnearicos máis concurridos de España. Tamén tiveron fama dende sempre o oficio de canteiros,que levantaron igrexas,cruceiros e pazos por Galicia adiante e parte de España.Outro oficio a saliantar ,sobretodo nas parroquias de Cuntis e Estacas,foi o de músicos,que traballaron en bandas de música e orquestras.
No sector industrial Cuntis o primeiro rexistro dunha serrería realizase no ano 1908 no lugar de Xinzo.Co tempo este sector aumentaria con novas serrerías,coma a da Taboada,Hervés,a de ??CASAL? en Troáns,as dos ??GUIMAREY? na Ran e Teaño.Algúns destas serrerías,asocidas con outras de Moraña,na década de 1940,crean a sociedade ??Serrerías Rurales del Umia?.Aparte da existencia de ferrerías, carpinterias e pequenas ebanisterias, Cuntis foi coñecido pola fabricación de ataudes,que chegou ata hoxe da man de ??POMBO?.
No sector eléctrico,destacou o dono balnearios ??La Virgen? e ??El Castro? Marcial Campos García, que levou a lus a Cuntis en 1915 coa creación no río Patela,dunha central hidroeléctrica,que hoxe está totalmente abandoada,e que debería arranxarse como lugar de atracción de turismo do patrimonio industrial.

MORA?A.

A situación de Moraña entre finais do S XIX e principios do S XX,é a dun concello moi rural,que subsiste da economía agropecuaria e das remesas da emigración en Sudamérica.De Moraña tiña moita fama o oficio dos canteiros que explotaban as canteiras do concello e o dos arrieiros,que entre outras cousas adicabanse ó transporte de viño para as tabernas dende as terras ourensans do Ribeiro.O núcleo de Santa Lucia medraba entre outras cousas debido a existencia de dúas feiras mensuais, as do 11 e 28.En canto ós muíños fariñeiros,en 1899 estaban rexistrados 18.A primeira industria como tal,chega no ano 1917 a Santa Xusta coa creación dunha efimera serreria que contaba ademais con dous muiños fariñeiros que funcionaban a vapor.En 1919 crease outra serreria con muiño a vapor no lugar de Mirallos,que tamén durou apenas uns 3 anos.Máis importante será a serrería que instale na Taboada-Lamas, Manuel Novo Fernández que se caracterizou por funcionar aproveitando a forza da auga. En 1933 aparece unha serreria en Santa Lucia,e na parroquia de Lamas a serreria dos Redondo en 1937.En 1956 chegoron a existir 6 serrerias que reunian en total 10 serras.Coma anecdota, en 1930s co auxe da romaría da Santa Xusta,os veciños do lugar chegaron a fabricar un xabón medicinal.

PONTECESURES.

De Pontecesures pódese afirmar que foi no pasado a vila máis importante e dinámica a nivel comercial e industrial dos 7 concellos Ulla-Umia. Núcleo privilexiado pola súa situación xeográfica, tivo o porto fluvial máis importante de Galicia, abastecedor de productos a súa comarca e a área de Santiago de Compostela, transformouse ,durante o S XIX, ademais nun porto de exportación de productos do agro do Ullán,Sar e A Mahía,coma o millo,fabas,cebolas e incluso gando vacún,convertíndose, a fins do SXIX e sobretodo ata os anos 60, nun porto marítimo-fluvial de referencia na exportación de madeira do país a Inglaterra,Asturias e Levante.Isto provocaba que o muelle, na década de 1950s ,estivese totalmente colapsado de castelos de tablóns de madeira .Do mesmo xeito converterse ,entre 1920s-principios de 1960, ademais nun centro transformador da madeira coa creación de serrerías coma que se montaron en Redondo,a de ??Carlés? e ??Magán?,e posteriormente en Cesures ??Crufa? e ?Bogafer?.
Na vila de Cesures,antes máis coñecida coma o núcleo de San Lois,instalaronse nos SSXVIII-XIX ,a carón do seu porto,persoas procedentes de fora de Galicia, que tempo os seus descendentes chegarian a posuir grandes emporios comerciais ou industriais,coma o caso dos Sierra (Oscos-Asturias),os García-Lozano (Ortigosa de Cameros-La Rioja),ou outras galegas coma os Domínguez,Diéguez ou Zabala,entre outros.
Tamén destacar que aquí naceran empresas coma ??CALERAS DEL ULLA?, ??CERÁMICA CELTA?,?GASEOSAS ZABALA?,?GASEOSAS BRA?A? ou ?CERERÍA DI?GUEZ?, e en 1939 poñiase en marcha, a que é actualmente a fábrica de leite condensada de maior producción de Europa,a NESTL?,que en Cesures é coñecida por ??NESTLE? sen acento no ??e? final.

PORTAS.

Concello eminentemente rural que baseaba a súa principal riqueza nos productos agropecuarios,sobretodo nas fertis veigas do río Umia.Os productos estrela eran o liño é a producción de viño,este último aínda de gran peso.Curiosamente o feito de ser ,se cadra ,o máis rural de tódolos concellos nomeados,non o privou para ser testemuño directo dunha das iniciativas industriais máis importantes do momento en Galicia.A construcción ,en 1899 ,da fábrica de azucre de remolacha ??AZUCARERA GALLEGA? ,que na súa ubicación veu tamén determinada polo proximidade a nova liña de ferrocarril que ese mesmo ano inagurábase entre Carril e Pontevedra ( que casualmente agora suprimen). Debido a proliferación de gran cantidade de fábricas de azucre por toda España,despois da perda de Cuba (1898),chegouse a ter un enorme excedente de azucre do mercado,o que provocou unha crise que fixo pechar moitas fábricas,entre elas a de Portas,liquidandose a empresa en 1904.
Despois deste fiasco apenas houbo actividades industriais,agás dúas pequenas serrerias que comezaron a funcionar na década de 1920s de Constantino Buceta e Benito Búa,xurdindo outras pequenas serrerias entre os anos 1930s-1940s.No ano 1955 as dúas serrerías existentes no concello,daban traballo a 14 obreiros.

VALGA.

Entre as décadas de 1850s-1940s Valga tratábase dun concello moi rural,sen núcleos urbáns,cun habitat moi deseminado ,no que a principal fonte de riqueza estaba nunha rica agricultura e ganderia así coma nas remesas de cartos enviados polos emigrantes, asentandos principalmente en Arxentina. As actividades ??industriais? que temos no SXIX e principios do XX, son as dos muiños fariñeiros e das pequenas telleiras artesanais existentes nas parroquias de Campaña e Cordeiro.
As novidades na industria veñen a principios de 1910s coa instalación en Campaña, por parte de José Carlés Braña, dunha pequena serra movida pola forza das augas do río Valga que funcionou ata 1916.Logo en 1915 Jose Abalo Otero monta unha serreria en Ponte Valga e en 1921 o coñecido empresario e político vigués, casado no Pazo da Bouza, Manuel Otero Bárcena crea na Tarroeira unha fábrica de virutilla. Sen embargo o paso máis importante ,cara o proceso industrializador de Valga, dariase tamén en 1921,da man do vigués Eugenio Escuredo Lastra e a sociedade cesureña ??Novo y Sierra? que xuntos poñen a andar unha moderna fábrica de ladrillos no lugar da Torre-Campaña,que aínda funciona, que daba traballo en 1924 a 70 empregados e que surtiase na súa maioria do barro extraído da mina Mercedes,lugar hoxe convertido nunha lagoa artíficial e zona de lecer. Pertencente a esta fábrica,aínda quedan en pé, na veiga de Campaña, as torretas que formaban parte dun sistema de transporte de mercancías ,por cable aereo,inagurado en 1927, dende un embarcadoiro no lugar das Caneiras,no río Ulla,ata a fábrica de ladrillos.

Daniel Seijas Llerena
Redondo-Pontecesures,14 de agosto do 2008.

El ADIF pone en funcionamiento barreras de seguridad en dos pasos a nivel del municipio de Valga.

p035genn01_1.jpg

Las semibarreras automáticas del paso a nivel de Castiñeiras comenzaron a funcionar en los últimos días.

Los pasos a nivel de Castiñeiras y Vilar (Campo da Braña) son desde los últimos días más seguros puesto que comenzaron a funcionar los sistemas de protección instalados por el Administrador de Infraestructuras Ferroviarias (ADIF) consistentes en semibarreras automáticas, señales luminosas y sonería. Con esta actuación, en la que se invirtieron 861.000 euros, se pretenden evitar tragedias como en la que, en abril de 2007, costó la vida a tres vecinos de Setecoros en el paso a nivel de Campaña. En esa zona el paso superior que se construirá comienza a tomar forma.

Las obras comprometidas por el Administrador de Infraestructuras Ferroviarias (ADIF) para mejorar la seguridad en las vías valguesas tras el accidente de tren que costó la vida a tres personas en abril de 2007 comienzan a tomar forma. En los pasos a nivel del Camiño de Carballas (Castiñeiras) y Campo da Braña (Vilar) funcionan desde hace unos días sistemas de protección que consisten en semibarreras automáticas, acompañadas de señales luminosas y sonería a ambos lados de la vía para advertir a conductores y peatones de la proximidad de un convoy.
Con este sistema la detección de trenes se hace de forma automática y la protección se supervisa mediante señales de fibra óptica, que indican al tren las condiciones en las que se encuentran las barreras. De este modo, si se produjera un fallo, se comunicará automáticamente al maquinista para que circule con precaución o detenga el ferrocarril.

Aunque las semibarreras ya funcionan, el proyecto está todavía en fase de ejecución y las obras no finalizaron. Por ejemplo, sobre el paso a nivel de Castiñeiras aún no pueden cruzarse dos vehículos en dirección contraria. Varios pivotes de color verde advierten a los conductores de que esta maniobra no es posible y de que se estrecha el camino puesto que todavía no se instaló el suelo de caucho en el cruce ferroviario, que mantiene unas pequeñas tablas en el piso. Las láminas de caucho están almacenadas al lado de la vía y serán colocadas próximamente. Los trabajos tendrán que hacerse de noche para que no afecten al tráfico de convoyes. En total, la inversión superará los 861.000 euros.

Con la colocación de estas barreras se podrán suprimir cuatro pasos a nivel: el de Vilar (centro) y el de Vilarello, puesto que el tráfico se desviará hasta el Campo da Braña por los caminos de enlace que construye el Concello a ambos márgenes de la vía férrea. Con la mejora de la seguridad en el cruce de Castiñeiras se eliminarán, mediante el mismo sistema, los pasos a nivel de los lugares de Laxes y Casanova.

Paso superior > También continúan, aunque con varios meses de retraso, las obras en las inmediaciones del paso a nivel de Campaña, en el que fallecieron arrollados por un tren tres vecinos en abril de 2007. Allí se construye un paso superior que permitirá suprimir este cruce. Los trabajos comienzan a tomar forma y parte de la estructura del puente ya está levantada, en el margen derecho de la vía en dirección a Padrón. El viaducto será de vigas y tendrá un único vano de 27 metros de luz y un gálibo sobre la vía de seis metros. La anchura del puente será de 10 metros, divididos en dos carriles de tres metros, arcén de 50 centímetros y aceras de 2 y 0,5 metros de ancho a cada lado.

En la parte norte se construirá una glorieta de 15 metros de radio exterior, de la que partirán tres caminos de enlace, mientras que por la parte sur se creará un enlace tipo ??raqueta? para unir con la carretera ya existente.

Esta actuación, presupuestada en 3,2 metros, incluye además la supresión de otros dos pasos a nivel, los de Forno y Devesa, en los que se construirán sendos pasos inferiores con gálibo de tres metros, de seis en horizontal y una longitud de más de diez metros.

DIARIO DE AROUSA, 16/08/08