La fuerte demanda justifica un tren de cercanías entre Santiago y Arousa.

El antiguo trazado permite que conviva con el eje A Coruña-Vigo, pero necesita más trenes, paradas dignas y frecuencias

Después de más de dos décadas bregando para conseguir que llegue el AVE, una conquista todavía incompleta, los usuarios del tren en Galicia piden también una infraestructura ferroviaria interior que vaya más allá de los dos grandes ejes, A Coruña-Vigo y Santiago-Ourense, y en la que no prime tanto la rapidez como las frecuencias, ayudando a vertebrar territorios como alternativa a los desplazamientos en vehículos particulares. Así lo piensan los usuarios de la línea ferroviaria pionera en Galicia que unía Cornes y Carril, ahora con sus estaciones ya en Santiago y Vilagarcía. Hay masa crítica, unas 400.000 personas entre las comarcas de Compostela, Sar, Caldas, O Salnés y Barbanza, y lo más difícil está hecho —un trazado válido—, pero ahora faltarían más trenes, estaciones equipadas, aparcamientos disuasorios y frecuencias para captar un volumen de viajeros que no para de crecer en los últimos años.

Dos vías distintas

Pese a haber quedado al margen del proyecto en marcha para establecer el primer tren gallego de cercanías, los datos y la infraestructura apuntan al eje Santiago-Vilagarcía como un claro candidato a desarrollar un servicio de este tipo. En la mayoría de su trazado persisten, de hecho, dos vías distintas que lo harían perfectamente factible: el renovado eje atlántico y el primer camino de hierro que funcionó en Galicia. Entre A Escravitude y la capital arousana, este sigue, en lo básico, el mismo recorrido que fue inaugurado el 15 de septiembre de 1873, lo que permite que los trenes de media distancia, capaces de cubrir el viaje entre ambas localidades en 21 minutos, convivan con los regionales, que lo hacen en algo más de media hora.

Una aplicación del Administrador de Infraestructuras Ferroviarias (ADIF) facilita el cálculo del nivel de utilización que mantiene esta vieja vía. Tanto en Compostela, que registró el año pasado 3.710.467 pasajeros en las líneas de recorrido gallego; como en Vilagarcía, por donde pasaron 1.086.292 viajeros, se detienen las dos modalidades de ferrocarril. En las escalas intermedias (Catoira, Pontecesures y Padrón) solo lo hacen los regionales y los denominados trenes lanzadera, que discurren únicamente entre las dos ciudades y ofrecen tres frecuencias diarias en dirección a Santiago y dos hacia la capital arousana. Pues bien, su uso no ha dejado de crecer. Entre las tres sumaron 173.866 pasajeros en el 2024, lo que se traduce en un promedio diario de medio millar de billetes.

Una parada sin éxito

Un punto más a tener en cuenta. En el momento en el que el nuevo eje atlántico entró en funcionamiento, quienes lo proyectaron crearon una parada de la nada. Su denominación, Padrón-Barbanza, es transparente en cuanto a su propósito: atraer a la población de la orilla norte del mar de Arousa, privada de servicios ferroviarios, pero próxima a una de las líneas más rentables del Estado. Diez años después de aquel estreno, resulta obvio que alguien distrajo el tiro. Ubicada en un enclave distante, con apenas tres trenes diarios en cada sentido y malas conexiones de autobús, el año pasado apenas contó con 8.238 viajeros. Merece la pena comparar esta cifra con la que exhibe la estación de Catoira, 65.479 pasajeros, que siempre ha sido, en realidad, el nudo de referencia para O Barbanza.

Hay mucho que mejorar en Catoira. Su alcalde, Xan Castaño (BNG), apuesta por la creación de una línea de autocares que comunique Ribeira, Boiro, A Pobra y Rianxo con la estación, a la que un aparcamiento en condiciones le vendría como anillo al dedo. Por alguna razón que nadie acierta a explicar, allí no se detienen los trenes lanzadera.

Claro que en la reivindicación ferroviaria no hay distingos ideológicos. Tanto Alberto Varela desde Vilagarcía (PSOE) como Maite Tocino desde Pontecesures (BNG) y José María Bello Maneiro (PP) en Valga defienden la creación de un servicio de cercanías. O, en su defecto, una intensificación decidida de la oferta de ferrocarriles. Es más, el último de ellos, Bello Maneiro, comandó la recogida de dos millares de firmas para que el ADIF instale un apeadero en su municipio, que lleva 152 años viendo pasar el tren sin que nunca haya hecho escala en él. Otro dato: al menos un centenar de personas acuden a diario desde Santiago al pequeño municipio arousano para trabajar en su pujante industria, que sostiene dos mil empleos. Difícil imaginar mejores potenciales pasajeros.

MONICA IRAGO

«Vivir en Santiago es caro»

Nada más claro, en cualquier caso, que dejar hablar a quienes emplean esta vía antigua y todavía prometedora. Carlota López Meaños tiene 24 años y está terminando el grado de Filoloxía Inglesa en el campus norte de la USC. Vive en O Carril y de lunes a jueves viaja en ferrocarril entre Vilagarcía y Santiago. No solo para estudiar, sino también para trabajar como profesora en un par de colegios en los que resuelve sus actividades extraescolares. «Los cuatro primeros años viví en Compostela y trabajaba en verano en un restaurante, O Loxe Mareiro, donde continúo. Pero todo lo que ahorraba me lo gastaba en pagar un alquiler, que no paraba de crecer. Ahora vivo en casa, tengo una calidad de vida mucho mejor, porque residir en Santiago es muy caro, y aprovecho los días mucho más que antes». Sin el tren, sencillamente, «no sería posible».

Entre Vilagarcía y Compostela está Padrón, que además de los conocidos atractivos históricos, culturales y gastronómicos, se ha convertido en uno de los polos industriales más potentes del sur de la provincia de A Coruña. La creciente demanda del servicio de tren en la estación ubicada junto a la Casa Museo Rosalía de Castro es muy elevada en la actualidad, tanto por parte de estudiantes como de trabajadores.

Así lo constatan varios usuarios consultados, entre ellos la padronesa Belén Angueira, de 56 años, que tiene en el tren su único medio de transporte. Tiene una academia de inglés en Santiago y, desde septiembre del 2020 se desplaza a diario en este medio para ir a trabajar. Cuenta que el tren iba vacío en parte porque, antes de la pandemia, «os horarios eran complicados». Con la implantación de los bonos gratuitos, Belén Angueira vio cómo cambió la situación y la demanda creció de tal manera que los trenes desde Padrón empezaron a llenarse, explica. Al mismo tiempo, también constató los defectos del servicio y, como usuaria habitual, tiene presentada más de una reclamación.

Los problemas con Renfe

Así, considera que la puntualidad de los trenes es muy mejorable, pese a que es un factor fundamental para usar este servicio. «No último ano é moi impuntual», asegura. A ello hay que añadir, cuenta la usuaria, que «están suprimindo trens sen aviso». En su caso, además, presentó en su día una solicitud para que se incrementase la frecuencia horaria por la mañana, con un tren a las nueve, pero no fue atendida. «Pola mañá o horario é moi mellorable e bótase en falta un tren a esa hora», asegura.

Angueira cree que es necesario que se abra el edificio de la estación para que los usuarios puedan abrigarse en los días de mal tiempo, además de abrir los baños. En cualquier caso, hace una valoración positiva del servicio y dice que está «agradecida de poder ir a traballar a Santiago en tren», y tener acceso a una estación que en mayo se estrenará como intermodal —faltarán los aparcamientos y otros detalles— lo que facilitará múltiples conexiones con otras zonas de Galicia, así como un buen enlace en autobús para llegar al aeropuerto de Lavacolla.

La Voz de Galicia

Información sobre a Carreira Popular de Pontecesures.

Debido o cambio de data, foi preciso realizar axustes nos horarios de saída da Carreira.

Tras o peche de inscricións, constátase o aumento das mesmas respecto de edicións anteriores con 𝟖𝟏𝟕 𝐝𝐞𝐩𝐨𝐫𝐭𝐢𝐬𝐭𝐚𝐬 𝐚𝐧𝐨𝐭𝐚𝐝𝐚𝐬/𝐨𝐬 𝐚 𝐝í𝐚 𝐝𝐞 𝐡𝐨𝐱𝐞 dos cales corresponden:

𝟓𝟎𝟒 𝐚𝐛𝐬𝐨𝐥𝐮𝐭𝐚

𝟐𝟖𝟓 𝐞𝐬𝐜𝐨𝐥𝐚𝐫𝐞𝐬

𝟏𝟖 𝐝𝐨𝐫𝐬𝐚𝐢𝐬 𝐬𝐨𝐥𝐢𝐝𝐚𝐫𝐢𝐨𝐬

CONCELLO DE PONTECESURES

Más de 45.000 personas acudieron a visitar el Belén Artesanal de Valga.

Hay eventos que nacen a lo grande y otros que, partiendo de unos orígenes humildes, acaban conquistando la fama. El Belén Artesanal en Movemento de Valga pertenece al segundo grupo. Lo que nació como la iniciativa de un grupo de vecinos interesados en compartir un poco de tiempo y hacer más hermosa la Navidad al resto del mundo, se ha convertido en una cita capaz de atraer a 45.000 personas hasta Cordeiro.

Y es que 45.000 han sido las visitas registradas por la asociación Amigos do Belén entre el primer domingo de diciembre y hasta ahora. La presidenta del colectivo que hace treinta años emprendió este viaje, Mari Carmen Castiñeiras, asegura que esta edición ha sido, en cuanto a número de personas recibidas, «a mellor dende sempre». Y esas mismas palabras las pronuncia para valorar «as sensacións coas que os visitantes marcharon de Campaña. Sempre hai críticas, como é lóxico, pero a gran maioría das persoas e excursionistas que viñeron quedaron encantados, gustoulles moito». «O que máis lles impactou foi a homenaxe ás vítimas da Dana», para las que Amigos do Belén recaudó 7.352 euros a través de una tómbola benéfica.

El Belén de Valga está declarado Ben de Interese Turístico de Galicia y es el más grande de la comunidad con movimiento. «Xentes de lugares insospeitados, coma Sudáfrica ou Estados Unidos, ademais de toda a xeografía de España e de Galicia» acudieron a verlo. Este domingo, el último día de apertura, el montaje recibió la visita de cinco excursiones llegadas de Lalín, Lugo y Silleda.

Las jornadas con mayores colas —las esperas llegaron a dos horas y media— fueron la inaugural, el puente de la Constitución y los días de Navidad y Reyes. Pero el montaje tuvo visitas todos los días, incluso durante los días laborables. En resumen, hubo que ampliar horarios.

Ahora el Belén ha cerrado al público, pero hasta el próximo mes de septiembre podrá ser visitado por grupos, que deben solicitar cita a través del número de teléfono 630 95 25 15.

La Voz de Galicia

El Belén de Valga registra colas de hasta dos horas y media durante estas Navidades.

El Belén de Valga registra colas de hasta dos horas y media durante estas Navidades
Una de las colas formadas para poder visitar el montaje.

El Belén Artesanal de Valga sigue registrando buenos datos de asistencia durante estas Navidades. Así lo expone la Asociación Amigos do Belén y el Concello, que destaca esperas de hasta dos horas y media. “A cantidade de xente está a ser unha barbaridade”, confirma la presidenta del colectivo encargado del montaje, Mari Carmen Castiñeiras: “O ano pasado recibimos moitísimas visitas, máis ca nunca, pero esta edición non se está a quedar atrás, con colas durante todas estas festas, tanto en días festivos coma en xornadas laborais e entre semana”. Cita, como ejemplos, el propio día de Navidad o el 1 de enero, días en los que “habitualmente sempre viña pouca xente e, neste caso, foi todo o contrario. É algo que nos sorprende ata a nós mesmos”.

También ha aumentado considerablemente el número de visitantes que se registran entre semana. Así, ante esta continua afluencia de personas, la asociación decidió introducir cambios en los horarios de visita, abriendo también los sábados por la mañana. “Xa o vimos facendo nas dúas últimas semanas. Tiña que ser así porque, aínda que só se abría con cita previa para grupos, a xente viña igual. Por iso decidimos que será un cambio permanente”, anuncia Castiñeiras.

De este modo, los horarios de apertura son: de lunes a viernes, de 17:30 a 20:30 horas; sábados, domingos y festivos de 12 a 14 y de 17 a 20:30 horas. Para visitas de grupos fuera de este horario se puede solicitar cita en el número de teléfono 630 952 515. 

Diario de Arousa

Horarios de autobús Pontecesures/Padrón y viceversa.

DE LUNES A VIERNES

Salidas de Pontecesures. (Horario aproximado): 8:10, 10:10. 10:40, 11:40; 12:20 18:15 y 18:40 horas.

Salidas de Padrón: 10:20, 11:00, 11:45, 12:30. 18:15 y 20,00 horas.

SÁBADOS

Salidas de Pontecesures. (Horario aproximado): 10:10, 10:40, 11:40 y 12:20 horas

Salidas de Padrón: 10:20, 11:00, 11:45 y 12:30 horas.

DOMINGOS

Salidas de Pontecesures: (Horario aproximado): 8.10; 9:10, 9:55; 10:40, 11:40 y 12:40 horas

Salidas de Padrón: 9:30, 10,00, 11:00, 12:00 y 13:00 horas

LOS DÍAS FESTIVOS NO HAY SERVICIO

Conflito nun edificio de Padrón polo ruído dun ximnasio: «Parece una sala de tortura».

O Goberno municipal abriu un expediente e levará a cabo medicións de son no inmoble.

Exterior do ximnasio instalado na planta baixa do edificio Mahía de Padrón
Exterior do ximnasio instalado na planta baixa do edificio Mahía de Padrón.

Os veciños do edificio Mahía de Padrón, especialmente aqueles que viven nos primeiros pisos, din non dar soportado a carga de ruído procedente do ximnasio instalado na planta baixa deste inmoble. Trátase dunhas instalacións que levan en funcionamento xa varios anos, pero que, critica Luis Dell, propietario dunha vivenda xusto enriba do local comercial destinado a esta fin, se foi ampliando en superficie e horarios co tempo ata ser —denuncia— incompatible con bos hábitos de descanso.

Este centro deportivo, ao que os socios poden acceder facendo uso dunha tarxeta que permite entrar ao interior das instalacións, funciona en horario ininterrompido dende as seis da mañá ata entrada a medianoite, sen que —expoñen fonten veciñais— se teñan feito as pertinentes obras de insonorización e illamento do local. «Está en precario totalmente», asegura Dell, que tamén pon en cuestionamento que a ampliación do ximnasio se teña feito cos permisos e licenzas necesarias.

Por este motivo, os residentes no edificio elevaron ao Concello de Padrón unha queixa que ten resultado na apertura dun expediente administrativo para esclarecer esta situación e adoptar as medidas necesarias para solucionala. Dende o Goberno municipal confirman que xa se ten contratado a unha empresa externa para realizar as medicións de son da contorna para saber se se están a traspasar os niveis máximos permitidos.

Así mesmo, un técnico do Concello visitará o ximnasio para tomar nota do estado das instalacións. En calquera caso, dende a Administración local trasladan que, aínda que a súa intención é atender estes requerimentos «canto antes», dispoñen de recursos «limitados» e están a atender as solicitudes de todos os veciños do municipio «en rigoroso orde de entrada», polo que a visita ao edificio Mahía producirase cando chegue a súa quenda.

Ademais do balbordo dun ximnasio que chega a ter –asegura Dell– ata sesenta ou setenta persoas no seu interior durante as clases máis concorridas, este veciño pon o foco nas fortes vibracións que causan os impactos das pesas contra o chan. «Máis que unha sala de musculación parece unha sala de tortura», ironiza o residente na primeira planta, que lamenta non ter ningunha xornada tranquila, posto que o local abre os 365 días do ano no amplo horario mencionado anteriormente.

  • La primeira planta, coma el, vive outra ducia de veciños, os máis afectados polos ruídos nun inmoble no que residen medio cento de persoas. «Non temos moita forma de chegar ao responsable último destas queixas», engade Dell, xa que o ximnasio cambiou de titularidade varias veces nos últimos anos e, aínda que teñen trato cos monitores, non coñecen aos propietarios do negocio. Dende EL CORREO GALLEGO intentouse contactar cos responsables sen que fora posible ata o de agora.

EL CORREO GALLEGO