Dos siglos con la botica Baltar en Padrón.

baltar

Hace 200 años ya existía una farmacia en Padrón. Sí, ha leído bien: 200 años. Son los que cumple la farmacia Baltar, la segunda más antigua de Galicia según un libro del sector, fundada en el año 1816 por José Baltar Varela y que continúa abierta en la actualidad en el mismo emplazamiento. De su historia nos habla ?scar Baltar Montero, de 76 años y quinto titular de la botica, que se jubiló en diciembre del 2009 y le cedió el relevo a su hijo, actual dueño, ?scar Baltar Bescansa. Este, además, reúne dos tradiciones de farmacéuticos, Baltar y Bescansa, la última por su abuela Pilar Montero, de la familia Bescansa de Santiago.

Del fundador de la botica, ?scar Baltar padre sabe que estuvo en la sección de Farmacia del Ejército español y que se licenció en 1815. Su título cuelga de una pared de la rebotica y aún guardan un libro manuscrito con la receta de algunos compuestos. La primitiva farmacia era más pequeña y estaba situada en la casa en la que vivía el propio José Baltar, con otras dos anexas que se derribaron para construir la nueva botica, situada en la plaza del mismo nombre, Baltar.

El nuevo establecimiento fue mandado edificar por Ángel Baltar Cortés, segundo titular y sobrino del fundador. Con pocos cambios, la farmacia llegó tal y como era hasta la actualidad, con la misma mesa donde se hacían las mezclas y con la báscula para pesar, cuentan ?scar padre e hijo.

Así, en una parte está el botamen, en el que se guardaban los productos y materias vegetales para hacer las fórmulas y, en el estante más alto, los botes que son regalo de John Trulock, abuelo de Cela, a Ángel Baltar. Tanto este como el fundador de la farmacia fueron alcaldes de Padrón. A Ángel le siguió su hijo Ernesto, y así tres generaciones más: Manuel y ?scar padre e hijo. Este último es el titular desde 2009 y asegura que es «una responsabilidad, pero también un orgullo estar al frente de esta farmacia».

En dos siglos, el mundo de la botica cambió mucho, cuenta ?scar Baltar Montero, que aún recuerda como, siendo un niño, su padre y el auxiliar Luis Lamas «trabajaban con el mortero girando y girando la mano para elaborar fórmulas magistrales». Hoy estas fórmulas «son la mínima parte», dice, y, entre los cambios, señala la introducción de la informática, imprescindible para la receta electrónica. Entre las anécdotas, Baltar Montero recuerda aquel cliente que le decía que la aspirina Bayer «ya no la hacían como antes porque no le surtía efecto y había que llamar a la fábrica para que las hicieran bien». También evoca las tertulias que había todas las noches, cuando era un niño, en la botica, en las que se «hablaba de todo menos de política». Las charlas acabaron cuando llegó la televisión, pero la farmacia continuó y dos siglos después «tiene futuro», porque el relevo tiene 37 años. ?scar Baltar Bescansa, sexta generación de farmacéuticos de cuna y de sangre, es el futuro de toda una institución de 200 años.

Primera generación.

No hay constancia del día en que se abrió la farmacia, pero sí del año. Su fundador no tuvo hijos y cogió el relevo el tatarabuelo del actual titular. La farmacia siempre estuvo situada en el mismo emplazamiento y dio nombre a la plaza Baltar.

La Voz de Galicia

«Esta edición de ‘Follas Novas’ busca facilitar a súa lectura».

SM4C11F1

Anxo Angueira (Manselle, Dodro, 1961) ven de presentar en Padrón unha edición crítica do libro Follas Novas de Rosalía de Castro. O escritor, profesor da Universidade de Vigo e presidente da fundación rosaliana explica que se decidiu a facer esta edición porque «era necesario», ao igual que o é facela da obra completa da autora, di.

Ese é, precisamente, un proxecto no que está inmerso Anxo Angueira, co apoio da editorial Xerais, e tras a revisión de Cantares Gallegos no ano 2013, agora fíxoa de Follas Novas. «E seguiremos con toda a obra en verso e prosa, en galego e en castelán, porque o conxunto da obra de Rosalía o merece», asegura o escritor.

Coa edición crítica de Follas Novas, que inclúe notas e comentarios do autor sobre o texto rosaliano, Anxo Angueira quere facilitar a lectura do libro ao alumnado, especialmente ao de Educación Secundaria e universidade, pero tamén aos estudosos. Facela levoulle máis de dous anos de traballo «minucioso», nos que se «meteu a fondo» no texto rosaliano, o que lle serviu para «afondar na figura de Rosalía de Castro e coñecer un pouco máis a súa dimensión poética e literaria».

Tamén lle serviu para ter unha «visión do conxunto da obra» e, con elo, «entendela mellor, de xeito global». Nese proxecto persoal no que está inmerso de facer unha revisión crítica da obra rosaliana, o seguinte será editar a prosa, explica.

Anxo Angueira quixo presentar o libro en Padrón coincidindo co Día de Rosalía, 24 de febreiro, unha data que nestes anos, asegura, foi «gañando espazos, protagonismo e peso» e fíxoo da man da sociedade e non das institucións, di. E iso é, precisamente, «o máis extraordinario» para o escritor, o feito de que centros educativos, asociacións e Concellos tomen a iniciativa para conmemorar a data do nacemento da poetisa.

Para Angueira, iso demostra que a «sociedade está viva e que ten viva a figura de Rosalía, que a ten moi presente» case 180 anos despois do seu nacemento, e destaca a implicación do ámbito escolar.

La Voz de Galicia

A Fundación Rosalía de Castro de Padrón estrea arquivo informatizado.

aan

A Fundación Rosalía de Castro deu onte un paso de xigante para recuperar a casa-museo da escritora en A Matanza, en Padrón, «do esquecemento e da parálise» na que estaba ata non hai tanto, segundo declarou o presidente da entidade cultural, Anxo Angueira.

E fíxoo co estreno do arquivo informatizado de toda a documentación histórica da fundación, que xa está ao alcance dos investigadores. Para iso, a institución padronesa contou cunha axuda económica de 4.000 euros procedente da Consellería de Cultura. Onte, Anxo Angueira e o secretario xeral de Cultura, Anxo Lorenzo, anunciaron a apertura do arquivo, que xa é un espazo aberto a investigación logo de rematar unha primeira fase de organización, descrición e informatización dos fondos da entidade padronesa, que se atopaban nunhas «condicións lamentables», segundo dixo Angueira.

Trátase, na súa maior parte, de fondos documentais, gráficos e mesmo sonoros que datan dende 1970. O presidente da fundación agradeceu a labor da especialista que se encargou de recuperar e informatizar os fondos, Silvia Arca, e dixo que a entidade fará un «esforzo» para que o seu traballo continúe, xa que aínda queda moita documentación por recuperar, conservar e difundir.

No arquivo destaca unha ampla correspondencia, con cartas de Otero Pedrayo, Castelao ou Gala Murguía, entre outros. Mención merece tamén o primeiro libro de actas do Padroado, coa primeira acta do ano 1947. Hai, ademais, fotografías orixinais, sen contar o legado de Xosé Mosquera Pérez.

La Voz de Galicia

Xosé García Lapido conta a historia da asociación cultural O Sacho de Padrón.

Xosé García Lapido reuniu a máis de 300 persoas na presentación do libro O Sacho, un fito na nosa cultura, no que conta a historia da asociación cultural que estivo activa en Padrón e comarca entre os anos 1975 e 1983.

García Lapido, que foi un dos fundadores da entidade, ademais do presidente durante sete anos, di que a «historia do Sacho foi moi bonita» xa que a asociación naceu cun marcado carácter cultural pero acabou traballando en moitos frontes, coma no social, educativo, medioambiental e incluso no laboral, explica.
PUBLICIDAD

Como padronés, este veciño «sempre tiven moi presente» a asociación, pero nunca pensou en publicar nada sobre a mesma, confesa, ata que o animou Anxo Angueira, escritor e presidente da Fundación Rosalía de Castro. A Angueira e a Manuel Lorenzo Baleirón, que tamén estivo na directiva da entidade, Xosé García quérelle agradecer os seus traballos para a corrección lingüística do libro, que se pode atopar a venda en Padrón, Cesures e mesmo nalgunha libraría de Santiago. O Sacho naceu nun ámbito local pero logo tivo alcance máis alá ata o punto que foi das primeiras entidades en reclamar que o día 17 de maio fose un día de festa en Galicia. Xosé García Lapido cre que «todas as reivindicacións que tiña O Sacho entonces son válidas hoxe en día». Lembra que a media de idade dos socios era 18 anos e incluso os había menores, nuns tempos nos que xuntarse máis de tres estaba considerado unha «reunión subversiva».

Xosé García Lapido non sabe se Padrón precisa que O Sacho sexa reiniciado, pero pensa que o concello e a comarca necesita unha entidade cultural -«clámaa a berros»- di- que debería ser, na súa opinión, o Instituto de Estudos Iriense, que editou o libro.

«Padrón precisa de xente interesada na nosa cultura, independentemente de ideoloxías», engade este veciño, que foi concelleiro durante cinco mandatos, algo polo que lle está «moi agradecido» ao pobo padronés.

A publicación do libro coincide co corenta aniversario da creación da asociación cultural.

La Voz de Galicia

Lapido: «O Sacho foi moito máis que unha asociación de defensa da cultura»

xosé g

Xosé García Lapido

Cúmprense 40 anos da fundación da Asociación Cultural O Sacho en Padrón. A entidade que nacía no verán de 1975, nun concepto político e social onde un encontro de máis de tres persoas podía ser cnosiderado ilegal, converteuse en todo un referente na bisbarra do Sar pola súa defensa da cultura e da lingoa galega ao longo de case dez anos. Con motivo desta efeméride, un dos seus fundadores, o padronés Xosé García Lapido, recompila nunha publicación a historia da entidade. O libro leva por título «Historia da Asociación Cultural O Sacho. Un fito na nosa cultura (1975-1983)» editado polo Instituto de Estudos Irienses preséntase hoxe no auditorio ás 20 horas. Según explica o seu autor, O Sacho foi pionero en moitas cousas comezando pola creación de espazos cidadáns, onde os veciños se organizan para defender os seus dereitos. Neste senso lembra os movementos veciñais impulsados dende O Sacho contra os macroproxectos de celulosas que se querían instalar en Brión e nas Brañas de Laíño. Tamén na impartición de cursos de galego na comarca ou creación de certames literarios para nenos. Pero por riba de todo «O Sacho foi algo máis que unha asociación, foi un espazo de liberdade, un xérmolo de ideas en pro da defensa do idioma, da cultura e do país, nun momento que defender eses valores estaba mal visto polas autoridades. Queriamos ser libres podiamos pensar», afirma o autor, engadindo que «hoxe son máis necesarias que entón entidades desta índole».

El Correo Gallego

A correspondencia de Carlos Maside, reunida nun libro.

masid

O pintor de Pontecesures mantivo unha fecunda relación con intelectuais como Seoane, Castelao, García Lorca, Díaz Pardo ou Laxeiro.

Carlos Maside (Pontecesures 1897-Santiago 1958) mantivo, durante toda a súa vida, unha rica e continuada relación epistolar con boa parte da intelectualidade galega do seu tempo, a do exilio e tamén a do chamado «exilio interior», como era o seu caso. Agora, o Consorcio de Santiago e Alvarellos Editora ven de publicar Correspondencia (1928-1958). Cartas inéditas e dispersas. Carlos Maside, un volume que reúne 179 cartas do pintor, case todas inéditas, dende 1928 ata 1958. «Iluminan un período de trinta anos de relación entre amigos e personalidades nacidas arredor de 1900. Na súa lectura quedan reflectidas non só situacións conxunturais moi relevantes, senón tamén a forma de afrontalas e a evolución persoal dos seus protagonistas a medida que cambian as condicións circundantes», sinala a catedrática de Historia María Esther Rodríguez, que reuniu e transcribiu toda a correspondencia que se recolle na publicación, presentada onte no Museo de Pontevedra.

Estas páxinas contan a historia íntima dun tempo e dun país. Reúnen cartas a Luís Seoane, Castelao, Federico García Lorca, Bal y Gay, Otero Pedrayo, Isaac Díaz Pardo, Cunqueiro, Paz Andrade, Fernández del Riego, Laxeiro, Manuel María, Ánxel Fole? Recóllese a correspondencia de ida, e moitas veces tamén a de volta, entre a que destaca o fecundo e prolongado intercambio epistolar con Luís Seoane. A el dirixiu a súa derradeira misiva, o 16 de marzo de 1958.

O volume complétase coa incorporación de fotografías, ilustracións e manuscritos que nunca antes viran a luz.

La Voz de Galicia