Este 10 de xullo, conmemórase o 109º aniversario do nacemento de Raimundo García Domínguez «Borobó», unha das figuras máis senlleiras do xornalismo galego e fillo predilecto de Pontecesures.

O noso Borobó

Raimundo García Domínguez naceu en Pontecesures o 10 de xullo de 1916, convertíndose co paso dos anos nun dos xornalistas máis respectados e queridos de Galicia. Filho do doutor Víctor García García-Lozano e de Dolores Domínguez Sierra, desde ben pequeno amosou unha curiosidade insaciable polo mundo que o rodeaba, unha característica que o acompañaría toda a vida.

A vila de Pontecesures, que hoxe honra a súa memoria cunha rúa que leva o seu nome, foi o berzo onde se formou o carácter deste home que chegou a ser considerado polo primeiro decano do Colexio de Xornalistas de Galicia, Xosé María García Palmero, como «un dos grandes do xornalismo galego e non galego do século XX».

Unha carreira extraordinaria

A traxectoria profesional de Borobó foi tan intensa como variada. Comezou o seu labor xornalístico en 1937, en plena Guerra Civil, escribindo para publicacións militares. Tras os duros anos da contenda e a súa estadía nun campo de concentración, retomou a profesión en Madrid, colaborando con publicacións como «Finisterre» e «El Español».

O punto de inflexión da súa carreira chegou en 1946, cando se incorporou ao xornal vespertino «La Noche» de Santiago de Compostela. Alí, durante dezanove anos, publicou a súa famosa columna «Anacos», que se converteu nunha referencia do xornalismo galego. Desde 1959 codirixiu tamén «El Correo Gallego», dando cabida a escritores e xornalistas novos que conformaron a chamada «xeración La Noche».

O mestre dos «Anacos»

Os «Anacos» de Borobó eran moito máis que simples crónicas. Nestas pezas, escritas en galego, o noso veciño conseguía captar a esencia da vida cotiá, convertendo os pequenos acontecementos en reflexións profundas sobre a condición humana. Como dixo o catedrático Luis Alonso Girgado, sería conveniente editar todos os «Anacos» de Borobó, pois constitúen un tesouro literario e xornalístico.

A súa capacidade para combinar erudición e frescura, seriedade e humor, converteu os «Anacos» nunha lectura imprescindible para os galegos da época. Borobó tiña, segundo Xesús Alonso Montero, «na cabeza unha auténtica Encyclopaedia Britannica adaptada a Galicia».

Unha obra prolífica

A produción literaria de Borobó foi inmensa e diversa. Entre as súas obras máis destacadas atópanse:

• «O Cesures de Don Víctor» (2003) – Publicada polo Concello de Pontecesures e a Deputación de Pontevedra, esta obra é un homenaxe á súa vila natal
• «A nacencia do socialismo en Galicia» (2001) – Estudo fundamental sobre a historia do socialismo galego
• «O fantasma de Valle-Inclán» (1986) – Achegamento á figura do gran escritor
• «Pablo Iglesias, el gallego» (1986) – Reivindicación da galeguidade do fundador do PSOE
• «Primeiros anacos santiagueses» (1990) – Recompilación dos seus textos composteláns

Recoñecementos e legado

O talento de Borobó foi recoñecido con numerosos premios, entre eles o Pedrón de Ouro e o Julio Camba de xornalismo. Foi membro correspondente da Real Academia Galega e recibiu o título de Fillo Predilecto de Pontecesures. Tamén foi nomeado Fillo Adoptivo de Boiro e Caldas de Reis, localidades coas que mantivo estreitos vínculos.

Faleceu en Santiago de Compostela o 28 de agosto de 2003, deixando tras de si un legado extraordinario e a lembranza dun home «honesto, lonxe da figura do xornalismo de trincheira que consiste en espallar ruído e desinformación», como dixo o xornalista Benxamín Vázquez.

Unha figura viva

Vinte anos despois do seu falecemento, a figura de Borobó segue viva en Pontecesures e en toda Galicia. O seu neto, Guillermo Rai, xornalista corresponsal en Madrid de The Athletic, continúa a tradición familiar sendo xa a quinta xeración de xornalistas da familia.

A obra de Borobó, marcada pola defensa da liberdade de expresión e pola dignidade profesional, segue sendo un referente para as novas xeracións de xornalistas galegos. Como el mesmo dixo nun vídeo gravado nos seus últimos anos: «o xornalismo é un oficio que require honestidade, rigor e amor pola verdade».

Recursos e enlaces de interese

• Fundación Pablo Iglesias: Biografía completa de Raimundo García Domínguez
• Editorial Galaxia: Obras de Borobó dispoñibles
• Cultura de Galicia: Exposición sobre o centenario de Borobó
• Wikipedia: Entrada enciclopédica sobre Raimundo García Domínguez
• Pontecesures.net: Artigos e homenaxes a Borobó

Un convite á memoria

Neste 109º aniversario do nacemento de Raimundo García Domínguez «Borobó», Pontecesures ten a oportunidade de lembrar a un dos seus fillos máis ilustres. Un home que, coa súa pluma e a súa honestidade, conseguiu levar o nome da nosa vila por toda España e converter os «Anacos» nunha marca de identidade do xornalismo galego.

Como dixo o presidente da Real Academia Galega, Xesús Alonso Montero, «Borobó leva anos agardando e merece unha gran biografía». Mentres tanto, a súa lembranza segue viva nas rúas de Pontecesures e no corazón de todos os que valoran o xornalismo de calidade e o amor por Galicia.